Eén van de mogelijke herkomsten van namen als 'Barnard', 'Bernard' en 'Bernhard' is de gemeenschappelijke bron van het Duitse 'Bär hart' en het Engelse 'Bear heart' wat zoveel zou kunnen betekenen als 'moedig als een beer' (te vergelijken met bijvoorbeeld 'Eberhardt' of 'Evert' wat 'moedig als een everzwijn' zou kunnen betekenen). De oorsponkelijke betekenis van de familienaam 'Barnard' was waarschijnlijk reeds lang vergeten toen de naam werd geherinterpreteerd en het familiewapen, waarin net als bij de wapenspreuk naar een beer wordt verwezen, werd getekend. Pas in de Napoleontische tijd (1799-1815) werden familienamen algemeen gebruikelijk op het Europeese vasteland. Voor die tijd verschilden de gebruiken van plaats tot plaats, van tijd tot tijd en vooral ook voor de verschillende sociale lagen van de bevolking. Daarnaast zorgde een wijdverspreid analfabetisme ervoor dat de spelling van zowel voor- als achternamen, die door het veelvuldig gebruik van patroniemen vaak hetzelfde waren, allerminst vaststond. Een naam als bijvoorbeeld 'Rembrandt Harmenszoon van Rijn' verwijst naar iemand met de naam Rembrandt, die de zoon is van Harmen en die afkomstig is van ergens nabij de Rijn. Daarbij werd 'Rembrandt' soms als 'Rembrand' geschreven, 'Harmenszoon' als 'Harmensz' en 'van Rijn' als 'van Rhijn'. Kinderen van Rembrandt heten dus Rembrandtszoon en misschien wel 'van Amsterdam' of 'Schilder' in plaats van 'van Rijn'. Samen met het ontbreken van een betrouwbare burgerlijke stand zorgt dit alles er voor dat het spoor van de huidige familie Barnard vooralsnog doodloopt in 1751, in Scheveningen. Er zijn in die tijd geen aanwijzingen voor een oorspong van de familie in Frankrijk, Duitsland of Groot-Britannië (terug).

Iedereen met de achternaam 'Barnard' die sinds 1815, toen de burgelijke stand werd ingevoerd, in Nederland is overleden blijkt familie van elkaar te zijn en af te stammen van het echtpaar Barnard-Vogelenzang dat in 1751 in het huwelijk trad te Scheveningen. De enige uitzondering was een jongen met een Nederlandse moeder en een Zuid-Afrikaanse vader die in 1985 op 19-jarige leeftijd in Den Haag overleed. Ook voor 1751 waren er in Nederland personen die de naam 'Barnard' als familienaam gebruikten, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de kerkboeken van de Lutherse Gemeente te Delft en de archieven van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Aangezien in die tijd geen burgelijke stand werd bijgehouden en familienamen minder belangrijk werden gevonden, en bovendien vaak van de ene op de andere generatie werden veranderd, is het vooralsnog onduidelijk wat de relatie is tussen deze personen en nu levende mensen die 'Barnard' heten. Er zijn ook mensen in het buitenland die 'Barnard' heten en afstammen van personen die in Nederland geboren zijn. Zoals van Jacobus Christiaan Barnard (geboren 10 juli 1889), die in 1907 vanuit Nederland naar Australië immigreerde, of van Hendrik Cornelis Barnard (geboren 2 december 1926), die zich in 1952 in Zweden vestigde. Er zijn echter geen aanwijzingen voor een oorspong van de familie in Frankrijk, Duitsland of Groot-Britannië (terug).

'Bear and Forbear' is afgeleid van het oude Engelse spreekwoord 'both bear and forbear' dat het beste te vertalen valt met 'zowel lijden als vermijden' (of 'zowel dragen en verdragen') maar ook als 'zowel beer als voorvader'. Helaas is er geen Nederlandse vertaling waarbij deze fraaie woordspeling behouden blijft. Dit is waarschijnlijk de reden dat de familie Barnard van Nederlandse afkomst een wapenspreuk in het Engels voert. De speuk wordt overigens toegeschreven aan de filosoof Epictetus (die leefde van ongeveer 50 tot 135 n.Chr.) als vertaling van zijn (Griekse) motto 'ANEXOU KAI ADEXOU'. Epictetus was de slaaf van de Romein Epaphroditus (zelf een bevrijde slaaf) die na zijn bevrijding een school op Stoïcijnse grondslag opende in het noord-westen van Griekenland. Zijn bekendste leerling was de Romein Flavius Arrianus (die leefde van ongeveer 85 tot 160 n.Chr.). Hij vatte later de lessen van zijn leermeester samen en werkte als geschiedkundige voor keizer Hadrianus. Als gevolg van een botbreuk in zijn jeugd of van rheumatiek was Epictetus op een pijnlijke manier gehandicapt hetgeen mogelijk zijn lijfspreuk verklaart (terug).